Historia Bielska-Białej
Historia Bielska-Białej, jako jednego organizmu rozpoczyna się w roku 1951. Jednak historia miast, które były jego fundamentami jest o wiele dłuższa. Starszą częścią tego “dwumiasta” położonego po przeciwnych brzegach rzeki Białej jest śląskie Bielsko. Powstało ono pod koniec XIII wieku. Od XVI wieku miasto prężnie się rozwijało. W krótkim czasie Bielsko stało się jednym z ważniejszych ośrodków handlu, sukiennictwa i ceramiki.
Małopolska Biała natomiast, będąca drugim fundamentem miasta powstała około 1560 roku jako osada tkaczy. Początek XIX wieku przyniósł okręgowi bielsko-bialskiemu szybki rozwój przemysłu, co sprawiło że stał się ważnym ośrodkiem Austro-Węgier. Niemalże równocześnie z rozwojem okręgu rozpoczyna się proces zrastania dwóch organizmów. Zakończył się on w 1951 roku połączeniem ich w jedno miasto Bielsko-Biała. Liczące 55 tys. mieszkańców miasto wcielono do województwa katowickiego.
Najbardziej widoczną cechą dwumiasta była wielonarodowość oraz różnorodność religijna. Bielsko-Białą zamieszkiwali wspólnie Niemcy, Polacy i Żydzi, katolicy i protestanci. W ciągu kolejnych lat do miasta przyłączano podmiejskie gminy, co znacząco przyczyniło się do wzrostu liczby ludności. Szczęśliwie zarówno Bielsko jak i Biała nie ucierpiały w wojennej zawierusze i nie doznały większych zniszczeń. Za to okres powojenny to szybkie tempo rozwoju miasta. Już w roku 1947 powstało Studio Filmów Rysunkowych, które wyprodukowało słynne polskie kreskówki, takie jak Bolek i Lolek czy Reksio. Rok ten to również czas powołania do życia Teatru Lalek Banialuka, który od 1969 r. jest organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej.
Okres powojenny to również czas budowy wielkopłytowych osiedli. Pierwsze z nich powstało w 1949 roku w sąsiedztwie dworca autobusowego. Jednym z przełomowych momentów w historii miasta było powołanie do życia, w 1969 roku, filii Politechniki Łódzkiej. Była to pierwsza uczelnia w mieście, które do tej pory zdążyło zyskać opinię wielkiego ośrodka przemysłowego. PRL przyczynił się do rozbudowy Bielska-Białej. Miasto wzbogaciło się nie tylko o nowe osiedla mieszkaniowe, ale również o liczne obiekty użytku publicznego. Należały do nich między innymi gmach Miejskiej Biblioteki Publicznej, budynek dworca autobusowego, Pawilon Plastyków, Urząd Wojewódzki czy największy wtedy w Polsce dom towarowy “Klimczok”.
Warto wspomnieć, że przełomowe dla miasta były lata 1960-1975. Wtedy to powstała Elektrociepłownia Bielsko-Biała, która zastąpiła od dawna niewystarczającą elektrownię z 1893 r. na Żywieckim Przedmieściu. Rok 1971 przyniósł wielkie zmiany, nie tylko demograficzne, ale również przemysłowe. Rozpoczęto wtedy budowę Fabryki Samochodów Małolitrażowych (FSM). Do pracy w Bielsku-Białej zjeżdżały tysiące ludzi z całego kraju. O tym jak wielkie znacznie dla rozwoju miasta miała budowa tej fabryki świadczy fakt, że w latach 1971-1988 liczba ludności wzrosła o 80 tysięcy, ze 107 do 163 tys. W ciągu 20 lat działalności FSM wyprodukował kilka milionów sztuk samochodów, w tym słynnego Polskiego Fiata 126p.
Niewątpliwie najbardziej przełomowym i jednym z najważniejszych wydarzeń w powojennej historii miasta było utworzenie województwa bielskiego w 1975 roku. W jego skład weszła część Śląska Cieszyńskiego (Cieszyn) i część Małopolski (Żywiec, Wadowice, Oświęcim, Sucha Beskidzka i Andrychów). Od tej pory Bielsko-Biała stała się stolicą jednego z najmniejszych, a zarazem najbardziej rozwiniętych gospodarczo województw w Polsce. Szybki rozwój miasta i przyrost ludności wymusiły konieczność budowy sprawnej sieci komunikacji miejskiej. Aby sprostać temu zadaniu w 1971 roku zlikwidowano sieć tramwajową, rozbudowując autobusową komunikację miejską. Jednak upływający czas pokazał, że była to bardzo nietrafiona inwestycja.
Transformacja ustrojowa po roku 1989 pozwoliła na zrealizowanie, planowanej wcześniej zmiany nazewnictwa ulic i placów w mieście. W końcu przywrócono im historyczne nazwy, a wraz z tym wyburzono stare, komunistyczne pomniki i zaczęto odsłaniać nowe. Jednak ten przełomowy rok przyniósł również upadek przemysłu w Bielsku-Białej. Większość zakładów zamknięto, a w tych, które zostały sprywatyzowane zwolniono część pracowników i drastycznie zmniejszono produkcję.
Na drogę korzystnych zmian w przemyśle miasto weszło dopiero w roku 2000. Wtedy właśnie w miejsce zlikwidowanych fabryk włókienniczych powstały nowoczesne zakłady przemysłu elektromaszynowego, chemicznego i w mniejszym stopniu samochodowego. Również popadające w ruinę budynki pofabryczne odzyskały dawny blask i zostały przekształcone w obiekty handlowe i biurowe. Ważnym wydarzeniem była też budowa w podbielskim Kaniowie – Parku Technologicznego Przemysłu Lotniczego. Dzięki tym zmianom Bielsko-Biała dziś jest jednym z najbardziej prężnych gospodarczo miast Polski, a także ważnym ośrodkiem kulturalnym, turystycznym i akademickim.